Εδώ και αρκετό καιρό ακούμε μια αγγλική λέξη όλο και πιο συχνά: wearables. Οι τεχνολογίες που κρύβονται πίσω από αυτή την απλή λέξη, η οποία μεταφράζεται στην ελληνική λέξη “φορετά”, είναι πολλές και ιδιαιτέρως προηγμένες. Οι “φορετές” συσκευές καλύπτουν ένα πολύ ευρύ φάσμα, από τα απλά smartwatches μέχρι εξειδικευμένες συσκευές που φορούν οι αθλητές. Οι δυνατότητες που ανοίγονται μέσα από αυτές τις συσκευές είναι τεράστιες, αλλά πάντοτε, όπως και σε κάθε νέα τεχνολογία, υπάρχει και ένας έντονος σκεπτικισμός σχετικά με την βιωσιμότητα αυτής της τεχνολογίας και το αν πρόκειται για άλλη μια νέα τεχνολογία η οποία θα μας συντροφεύσει για δεκαετίες ή αν πρόκειται για κάτι που είναι σήμερα της μόδας και σε λίγο καιρό θα την έχουμε ξεχάσει.
Δεν είμαστε μάντεις, ούτε διεκδικούμε τέτοιου είδους δάφνες· μπορούμε, όμως, να κάνουμε μια πρόβλεψη μελετώντας τα διαθέσιμα στοιχεία, αξιολογώντας τις πιθανές χρήσεις αλλά και τη χρησιμότητα των τεχνολογιών αυτών, καθώς και βλέποντας την πορεία της αγοράς σε αυτό τον τομέα.
Συνεχής καταγραφή
Η πραγματικότητα είναι πως η ιατρική μπορεί να έχει προχωρήσει τις τελευταίες δεκαετίες – και πολύ περισσότερο τα τελευταία χρόνια – αλλά εξακολουθεί να βασίζεται σε μια μοναδική μέθοδο ειδοποίησης: το πώς αισθάνεται ο κάθε άνθρωπος. Η σωστή και έγκαιρη διάγνωση, όμως, μπορεί τις περισσότερες φορές να σώσει ζωές αλλά γίνεται όταν είναι πολύ αργά. Οι άνθρωποι δεν είμαστε σε θέση να “πιάσουμε” τα πρώτα σημάδια από το οτιδήποτε μπορεί να πάει στραβά στο σώμα μας, ενώ όταν αρχίσουμε πλέον να αισθανόμαστε κάτι, συνήθως η κατάσταση έχει προχωρήσει. Τα μηχανήματα, όμως, μπορούν! Ειδικότερα, συσκευές οι οποίες είναι σε θέση να παρακολουθούν ζωτικές λειτουργίες του σώματός μας, είναι σε θέση να ανιχνεύσουν δυσλειτουργίες και να μας παραπέμψουν σε κάποιον ειδικό για τα περαιτέρω. Τα wearables έχουν αυτό το τεράστιο προτέρημα να παρατάξουν: τη συνεχή καταγραφή, είτε σε προληπτικό επίπεδο, είτε σε επίπεδο παρακολούθησης μιας διαγνωσμένης κατάστασης. Τα δεδομένα που συλλέγουν τα wearables, ακόμη και περιορισμένα, είναι πολύτιμα – και σαφώς περισσότερα από το… απόλυτο μηδέν (που θα είχαμε χωρίς αυτά).
Ηρεμία
Προφανώς δεν μιλάμε για κάποιο μαγικό wearable το οποίο μπορεί να σε ηρεμήσει! Τουλάχιστον όχι άμεσα. Ένα wearable μπορεί, όμως, όντως να σε ηρεμήσει αν μια από τις πηγές της ανησυχίας σου είναι η υγεία κάποιου κοντινού σου προσώπου. Το να μπορείς να γνωρίζεις ανά πάσα στιγμή πως ο άνθρωπός σου είναι καλά, είναι ανεκτίμητο, ειδικά αν έχει κάποιο πρόβλημα υγείας. Τα ιατρικά wearables μπορούν να καταγράφουν συνεχώς τα ζωτικά στοιχεία του ατόμου ή των ατόμων που θέλεις, όπως ο καρδιακός παλμός ή η πίεση, και να ειδοποιήσουν… αυτούς που πρέπει να ειδοποιηθούν, είτε κάποιον γιατρό, είτε συγγενή. Οι βιοαισθητήρες αλλά και αρκετά smartwatches είναι πλέον σε θέση να καταγράψουν αρκετά δεδομένα ώστε να γνωρίζουν την κατάσταση αυτού που το φοράει. Μάλιστα, κάποια από αυτά μπορούν να καταγράψουν ακόμη και πτώσεις, έτσι ώστε να ειδοποιήσουν αν ο χρήστης του πέσει και δε μπορεί να σηκωθεί, για παράδειγμα. Αυτή η δυνατότητα είναι αρκετή για να ανεβάσει το επίπεδο των wearables από την “μόδα” στην αναγκαιότητα.
Βολικότητα και πρόληψη
Η τεχνολογία της καταγραφής έχει βελτιωθεί κατά πολύ τα τελευταία χρόνια, αλλά μέχρι και σήμερα, αν θέλει κάποιος να παρακολουθήσει στοιχεία του σώματός του, είναι απαραίτητη η επίσκεψη σε κάποιο ιατρικό κέντρο. Ομοίως, αν θέλει κάποιος να καταγράψει τις αθλητικές του επιδόσεις, θα πρέπει να αποτανθεί σε κάποιο αθλητικό κέντρο. Η τεχνολογία για την καταγραφή τέτοιων στοιχείων πλέον είναι προσιτή σε όλους, μέσω των wearables, ενώ παρέχουν και πιο αξιόπιστα δεδομένα υπό την έννοια του ότι μπορεί κανείς να τα φορά ενώ κάνει τις συνηθισμένες του δραστηριότητες, αθλητικές και μη. Για παράδειγμα, υπάρχουν πολλά smartwatches και activity trackers τα οποία μπορούν να καταγράψουν στοιχεία από διάφορα αθλήματα όπως τρέξιμο, ποδηλασία, κολύμβηση, ενώ τα αντίστοιχα ιατρικά καταγραφικά πλέον είναι πολύ μικρά σε μέγεθος και συνήθως οι γιατροί τα δίνουν σε ασθενείς για να τα φορούν κατά τη διάρκεια της ημέρας και δεν περιορίζονται μόνο στην εξέταση στο ιατρείο ή το ιατρικό κέντρο. Η τεχνολογία αυτή επιτρέπει την καλύτερη διάγνωση παθήσεων, αλλά και την καλύτερη εκγύμναση στον τομέα της άθλησης.
Ασφάλεια και ιδιωτικότητα
Σαφώς υπάρχουν και θέματα, όπως σε κάθε νέα τεχνολογία. Το κυριότερο είναι αυτό των ίδιων των δεδομένων που συλλέγονται. Οι συσκευές αυτές μπορούν να συλλέξουν αρκετά δεδομένα ενώ είναι βέβαιο πως στο μέλλον αυτά τα δεδομένα θα πολλαπλασιαστούν. Το ζήτημα που ανακύπτει είναι αυτό της προστασίας των προσωπικών δεδομένων των χρηστών, καθώς πολλαπλασιάζονται οι πιθανότητες κακόβουλης χρήσης τους. Οι εταιρείες που παρέχουν συσκευές, αλλά και όσες παρέχουν απλά apps και εφαρμογές που χρησιμοποιούν αυτά τα δεδομένα, θα πρέπει να ελέγχονται και να διασφαλίζεται η ασφάλεια των ιδιαιτέρως ευαίσθητων αυτών δεδομένων. Η περίπτωση του Facebook και των πολλαπλών σκανδάλων σχετικά με διαρροές αλλά και νομότυπες πωλήσεις προσωπικών δεδομένων των χρηστών του αποτελεί ένα καλό παράδειγμα προς αποφυγήν.
Όπως και να έχει, οι τεχνολογίες αυτές έχουν σαφή πλεονεκτήματα ενώ παρέχουν και δυνατότητες οι οποίες μέχρι πριν λίγο καιρό ήταν ανήκουστες. Δεν πρόκειται για “μόδα” αλλά για ένα νέο πεδίο το οποίο δεν φαίνεται πως θα φύγει. Αντιθέτως, μιλάμε για μια επανάσταση στον χώρο της ιατρικής, η οποία φέρνει την πρόληψη πολύ πιο κοντά στους ανθρώπους και παρέχει στους γιατρούς δεδομένα τα οποία θα εξασφαλίσουν την υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων, εντοπίζοντας προβλήματα πολύ προτού εκδηλωθούν ορατά συμπτώματα.