Ακόμη στη χώρα μας – αλλά και στις περισσότερες χώρες του κόσμου – η ανάπτυξη των δικτύων 5G βρίσκεται σε εξέλιξη. Οι επιστήμονες και οι τεχνικοί, όμως, δεν έχουν σταματήσει την έρευνα και την εξέλιξη των τεχνολογιών επικοινωνίας, με τα αποτελέσματα να ετοιμάζονται για τα δίκτυα επόμενων γενεών, και δη της αμέσως επόμενης, της 6ης γενιάς. Το 6G λοιπόν είναι ακόμη στο σχεδιαστήριο, αλλά ήδη μπορούμε να κάνουμε τις εκτιμήσεις μας τόσο για τις τεχνολογίες που αυτό θα χρησιμοποιεί, όσο και για τις χρήσεις που θα έχει αλλά και τις δυνατότητες που αυτό θα ανοίξει στην ανθρωπότητα και τις αλλαγές που θα μπορεί να επιφέρει στις κοινωνίες μας.
Η τεράστια παραφιλολογία που αναπτύχθηκε γύρω από το 5G έχει καταλαγιάσει, όσο οι άνθρωποι βλέπουν τα δίκτυα 5G να εξαπλώνονται, και στη χώρα μας μέσα από το δίκτυο της Cosmote, και να μη γίνεται… τίποτε απ’ όσα δυσοίωνα περίμεναν κάποιοι. Αυτό που θα γίνει σύντομα πάντως, είναι η σταδιακή απόσυρση των δικτύων 3G, ενώ και τα δίκτυα 4G θα αποσυμφορηθούν καθώς το κοινό θα αρχίσει να μεταβαίνει σε συσκευές 5G.
Ελπίζουμε πως η έλευση του 6G δεν θα συνοδεύεται από θεωρίες συνομωσίας, αλλά έχουμε ακόμη αρκετό καιρό για να φροντίσουμε να είναι ενημερωμένο το κοινό για αυτή την τεχνολογία καθώς και για το ότι δεν θα είναι επικίνδυνο, ούτε προϊόν κάποιας παγκόσμιας συνωμοσίας.
Ας δούμε, όμως, τι θα είναι το 6G.
Για αρχή, ας δούμε λίγο το χρονοδιάγραμμα της υλοποίησης του προτύπου 6G. Το 6G είναι απλά ένα όνομα, κάτω από το οποίο κρύβονται πολλές άλλες τεχνολογίες, πρωτόκολλα και συστήματα. Όλα αυτά ακόμη είναι υπό αίρεσιν και δεν υπάρχει κάτι παγιωμένο. Εντός του 2023 θα γίνει ένα συνέδριο, το World Radiocommunication Conference, υπό την αιγίδα της International Telecommunication Union, και εκεί θα ξεκινήσουν οι συζητήσεις για την επέκταση της χρήσης του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, με την τελική απόφαση να λαμβάνεται μάλλον στο επόμενο συνέδριο το οποίο είναι προγραμματισμένο για το 2027. Στο μεσοδιάστημα, η εξέλιξη των τεχνολογιών θα συνεχιστεί, θα ερευνηθούν όλες οι πτυχές, τα υπέρ και τα κατά των προτάσεων που θα γίνουν στο συνέδριο, έτσι ώστε οι αποφάσεις που θα ληφθούν να είναι όσο το δυνατόν πιο σωστές. Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να αρχίσουμε να βλέπουμε υλοποιήσεις είτε από τα τέλη του 2027 είτε το 2028 – αυτό θα εξαρτηθεί από το πόσο κοντινά θα είναι τα τελικά πρότυπα από αυτά που οι εταιρείες θα δοκιμάζουν τα προηγούμενα χρόνια – και σύντομα το 6G θα είναι σε θέση να φέρει τις ταχύτητες και το bandwidth του στα χέρια όλων μας.
Όσον αφορά τις χρήσεις του 6G, η αγορά που περιμένει με μεγαλύτερη ανυπομονησία το νέο δίκτυο είναι αυτή της αυτοκίνησης. Ήδη όλες οι αυτοκινητοβιομηχανίες δαπανούν σοβαρά ποσά πάνω στην έρευνα για προηγμένες τεχνολογίες στα οχήματα, οι οποίες μάλιστα δεν περιορίζονται στα αυτόνομα οχήματα – ήτοι στην τεχνητή νοημοσύνη – αλλά περιλαμβάνουν και συστήματα επικοινωνίας τόσο μεταξύ κοντινών οχημάτων όσο και οχημάτων και εδάφους (σταθερών σταθμών μετάδοσης). Αυτά τα συστήματα θα μπορούν να δώσουν ιδιαίτερες δυνατότητες ακόμη και στα συμβατικά (μη αυτόνομα) οχήματα, ειδοποιώντας τα κοντινά οχήματα για ατυχήματα, κλειστούς δρόμους, ξαφνικά φρεναρίσματα, ή και συνθήκες του οδοστρώματος (π.χ ολισθηρότητα).
Πέραν των οχημάτων, η ταχύτητα και η πολύ χαμηλή υστέρηση των δικτύων 6G θα επιτρέψει την υλοποίηση τεχνολογιών όπως οι χειρουργικές επεμβάσεις εξ αποστάσεως, μέσω ρομποτικών συσκευών, σε πραγματικό χρόνο, όπου η υστέρηση έχει πολύ μεγάλη σημασία. Το 6G υπόσχεται υστέρηση της τάξεως των microseconds (εκατομμυριοστών του δευτερολέπτου), κάτι που το κάνει ιδανικό για ιδιαιτέρως προηγμένες λειτουργίες εξ αποστάσεως.
Περνώντας στις πιο τεχνικές προδιαγραφές, τώρα, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πως, αν και τα πρωτόκολλα δεν έχουν καν συζητηθεί ακόμη, τα δίκτυα 6G θα χρησιμοποιούν μια περιοχή του φάσματος πιο υψηλής συχνότητας από αυτή του 5G. Για την ακρίβεια, ενώ το 5G λειτουργεί στην περιοχή από 0,4GHz έως 114GHz, κάτι που του δίνει θεωρητικό bandwidth έως και 10GBPS, το 6G στοχεύει στο λεγόμενο “κενό των terahertz”, με συχνότητες οι οποίες βρίσκονται μεταξύ 110GHz και 10THz, και θεωρητικό bandwidth έως 1TBPS. Το “κενό” που αναφέραμε υπάρχει στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα διότι μέχρι πρότινος δεν υπήρχε τεχνολογία για να εκπέμψουμε σήματα σε αυτή την περιοχή των συχνοτήτων. Επομένως αποτελεί έναν κενό χώρο στο φάσμα, κάπου μεταξύ των συμβατικών ραδιοκυμάτων και του υπέρυθρου φωτός, το οποίο δεν χρησιμοποιείται.
Το προτέρημα του 6G είναι πως μπορεί να μεταφέρει πολύ μεγαλύτερο όγκο δεδομένων, ενώ και η υστέρηση είναι πολύ μικρότερη. Ένα άλλο χαρακτηριστικό των συχνοτήτων του 6G είναι το ότι τα σήματα χάνουν ενέργεια απλά ταξιδεύοντας στον αέρα, πολύ περισσότερο από το 5G και τα προηγούμενα. Αυτό σημαίνει πως η εμβέλεια των σημάτων 6G θα είναι πολύ μικρότερη ακόμη κι από την εμβέλεια του 5G, αν και υπάρχουν κάποια “παράθυρα” συχνοτήτων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για επικοινωνίες μεγαλύτερης απόστασης. Αυτό το χαρακτηριστικό από μόνο του δεν είναι ούτε καλό ούτε κακό· εξαρτάται από το τι θέλουμε να κάνουμε. Για παράδειγμα, η μικρή εμβέλεια είναι προτέρημα όσον αφορά την ασφάλεια, μιας και τα σήματα δεν “ταξιδεύουν” για πολύ οπότε είναι πιο δύσκολο για κάποιον να τα καταγράψει, κάτι που ήδη σκοπεύουν να εκμεταλλευτούν για στρατιωτικές επικοινωνίες κοντινών αποστάσεων. Επίσης, στα πρωτόκολλα του 6G ήδη προβλέπεται η χρήση συστημάτων beam steering (οδήγησης δέσμης), τα οποία μπορούν (χωρίς κινητά μέρη) να καθοδηγήσουν τις δέσμες από τους πομπούς 6G στοχευμένα στις φορητές συσκευές (π.χ κινητά τηλέφωνα) που είναι ενεργές, αντί να μεταδίδουν “τυφλά” το σήμα προς όλες τις κατευθύνσεις. Αυτό, σε συνδυασμό με άλλα συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας, θα μειώσουν δραματικά την κατανάλωση των “πύργων” 6G, ειδικά σε ώρες χαμηλού φόρτου.
Όσον αφορά τις πιθανές “φοβίες” των πολιτών, οι νέες τεχνολογίες είναι σχεδόν πάντα πιο ασφαλείς από αυτές που αντικαθιστούν. Ο λόγος είναι απλός: η πρόοδος της τεχνολογίας επιτρέπει την ανταλλαγή σημάτων με χαμηλότερη ισχύ, ενώ και οι δέκτες των φορητών συσκευών είναι πολύ πιο ευαίσθητοι και μπορούν να λάβουν σήματα πολύ χαμηλότερης έντασης. Ακόμη και το γεγονός πως τόσο το 5G όσο και το 6G χρειάζονται ή θα χρειάζονται περισσότερους “σταθμούς” (κεραίες), αυτό δεν είναι κακό! Ίσα ίσα, αντί να έχεις κολλημένο στο αυτί σου ένα κινητό το οποίο θα πρέπει να εκπέμψει με τέτοια ισχύ ώστε να το “πιάσει” ένας πύργος 2-3 χιλιόμετρα μακριά, θα έχεις ένα κινητό το οποίο δεν θα χρειάζεται να εκπέμψει παρά 50-100 μέτρα μακριά! Από εκεί και πέρα, η υπόλοιπη διαδρομή θα είναι θέμα των παρόχων!