Η τεχνολογία δεν έχει στεγανά. Η ιστορία το έχει αποδείξει πολλές φορές πως η πρόοδος της τεχνολογίας που έγινε για έναν συγκεκριμένο τομέα, δίνει λύσεις και εμφανίζονται εφαρμογές σε πολλούς άλλους τομείς! Όπως έγινε (πολλές φορές) στις τεχνολογίες που ξεπήδησαν από τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, απ’ όπου σήμερα έχουμε πράγματα όπως τα τζετ, οι ψηφιακοί υπολογιστές, οι φούρνοι μικροκυμάτων, οι πύραυλοι και οι δορυφόροι, αλλά και οι πυρηνικοί αντιδραστήρες, άλλωστε. Το CERN, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών, μπορεί σε πολλούς να φαίνεται ως μια τεράστια “τρύπα” που “καταβροχθίζει” δισεκατομμύρια ευρώ για τη μελέτη της φύσης, για πράγματα που δεν έχουν πρακτική αξία στην καθημερινότητα, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένα τεράστιο εκκολαπτήριο τεχνολογίας και γνώσης. Το τελευταίο παράδειγμα μας έρχεται απ’ ευθείας από τον μεγάλο επιταχυντή του CERN, τον διάσημο LHC, και φέρνει μια τεχνολογία η οποία θα φέρει επανάσταση στην ιατρική!
Μια μέθοδος για την αντιμετώπιση καρκινικών όγκων είναι η ακτινοβολία. Ειδικά σε σημεία όπου η χειρουργική αντιμετώπιση είναι πολύ δύσκολη, όπως στον εγκέφαλο, οι ακτίνες ιόντων επιτρέπουν τη στόχευση των όγκων μέχρι και 30 εκατοστά σε βάθος. Το πρόβλημα είναι πως οι ακτίνες αυτές εκθέτουν και τους υγιείς ιστούς σε κίνδυνο· ο τρόπος που προστατεύεται ο υγιής ιστός είναι να περιστρέφεται η πηγή της ακτινοβολίας γύρω από τον όγκο. Με αυτόν τον τρόπο, οι υγιείς ιστοί δέχονται ελάχιστη ακτινοβολία, ενώ ο όγκος, ευρισκόμενος στο κέντρο του κύκλου, δέχεται συνεχώς ακτινοβολία. Η μέθοδος αυτή δεν είναι τέλεια, ειδικά όταν ο όγκος βρίσκεται στον εγκέφαλο, όπου η παραμικρή βλάβη σε υγιείς ιστούς μπορεί να δημιουργήσει άλλα προβλήματα, αλλά είναι απλή και αποτελεσματική. Για την μείωση της ακτινοβόλησης ευαίσθητων εγκεφαλικών ιστών, οι γιατροί χρησιμοποιούν τομογραφία ακτίνων Χ για να χαρτογραφήσουν επακριβώς τη θέση του όγκου. Όμως, η θέση του εγκεφάλου μπορεί να αλλάξει από την στιγμή της λήψης της τομογραφίας μέχρι τη στιγμή της ακτινοβόλησης.
Τώρα έρχεται μια νέα τεχνολογία από τους ερευνητές του Γερμανικού Εθνικού Κέντρου για Ασθένειες Όγκων, του Γερμανικού Κέντρου Ερευνών Καρκίνου, και του Κέντρου Θεραπείας Ακτίνων Ιόντων της Χαϊδελβέργης, οι οποίοι χρησιμοποιούν μια νέα απεικονιστική συσκευή, κατασκευασμένη από την Τσέχικη εταιρεία ADVACAM, η οποία με τη σειρά της χρησιμοποιεί τον επεξεργαστή Timepix3, ο οποίος αναπτύχθηκε στο CERN!
Το Timepix3 είναι ένα μικροτσίπ το οποίο σχεδιάστηκε για να χρησιμοποιεί δεδομένα από αισθητήρες και να παρέχει έξοδο υψηλής ανάλυσης σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Το Timepix3 επιτρέπει στο σύστημα της ADVACAM να χρησιμοποιεί τη δευτερεύουσα ακτινοβολία από την ακτίνα ιόντων ώστε να ενημερώνει τη χαρτογράφηση του εγκεφάλου ενώ η ακτινοβόληση “τρέχει”!
Η λογική σε αυτό είναι πως οι ενημερώσεις της χαρτογράφησης θα βοηθήσουν στην καλύτερη στόχευση του όγκου, ενώ ταυτοχρόνως θα μειώσουν την ακτινοβολία που θα δεχθούν οι υγιείς ιστοί. Αυτή τη στιγμή, ο αισθητήρας απλά δίνει σήμα για την διακοπή της συνεδρίας, αλλά σε επόμενη φάση του προγράμματος, θα γίνει εφικτή η διόρθωση της ακτίνας σε πραγματικό χρόνο.
Οι υπεύθυνοι της ADVACAM αναφέρουν πως, όταν ξεκίνησαν να σχεδιάζουν ανιχνευτές για το LHC, το μόνο που τους ένοιαζε ήταν να βοηθήσουν τους Φυσικούς να αποκαλύψουν τα μυστικά του σύμπαντος σε υψηλές ενέργειες. Οι ανιχνευτές Timepix, όμως, φέρνουν την υψηλότατη τεχνολογία και σε άλλους τομείς, βρίσκοντας εντελώς αναπάντεχα χρήσεις που, στην αρχή, δε θα μπορούσαν να φανταστούν.