Η σκηνή: ένα σκιερό πυκνόφυτο δάσος από ψηλά μπαμπού, κατά τόπους με ελάχιστο χώρο ανάμεσα στους σκουροπράσινους κορμούς. Μέσα σε αυτό το δάσος, δέκα drones με έντονα μπλε φώτα να λάμπουν στη σκιά φαίνεται να περιμένουν μια εντολή. Ξάφνου ενεργοποιούνται, απογειώνονται ανάμεσα στα μπαμπού, κι αρχίζουν να κινούνται ομοθυμαδόν προς μια κατεύθυνση, αποφεύγοντας με επιδέξιους ελιγμούς τόσο τους κορμούς των μπαμπού όσο και πιθανές συγκρούσεις μεταξύ τους.
Αυτό δεν είναι σκηνή από ταινία επιστημονικής φαντασίας αλλά απτή πραγματικότητα! Έχουμε δει, σαφώς, σκηνές από “ακροβατικά” με σμήνη από drones τα οποία πετούν και σχηματίζουν διάφορα τρισδιάστατα “αντικείμενα” στον ουρανό, αλλά αυτό δεν έχει σχέση με το επίτευγμα των επιστημόνων του Zhejiang University της Κίνας. Τα πρώτα δεν είναι παρά προγραμματισμένα σμήνη από drones τα οποία εκτελούν μια προδιαγεγραμμένη πορεία. Το δεύτερο είναι κάτι πολύ περισσότερο: τα drones πλοηγούν μέσα στο δάσος των μπαμπού χωρίς ανθρώπινη καθοδήγηση!
Τα δέκα drones επικοινωνούν το ένα με το άλλο έτσι ώστε να κρατήσουν – όσο είναι δυνατόν – τον σχηματισμό τους, μεταδίδοντας δεδομένα τα οποία συλλέγονται από τους αισθητήρες και τις κάμερες που διαθέτουν για να χαρτογραφούν το περιβάλλον τους. Έτσι σχεδιάζουν την πορεία τους, αξιοποιώντας τα δεδομένα και από τα άλλα drones, ώστε να αποφύγουν τυχόν εμπόδια και να φτάσουν στον προορισμό τους χωρίς να τους έχει δοθεί άλλος προγραμματισμός σχετικά με το “πώς” θα φτάσουν εκεί. Μάλιστα, σε περίπτωση που κάποιο drone χάσει τον “στόχο”, μπορεί να χρησιμοποιήσει δεδομένα από τα υπόλοιπα drones έτσι ώστε να ξαναβρεί τον δρόμο του.
Οι ερευνητές αναφέρουν πως το σμήνος είναι σε θέση και να ακολουθήσει κάποιον άνθρωπο, καθώς αυτός περπατά μέσα στο δάσος. Προφανώς ο στόχος δεν είναι η παρακολούθηση αλλά η διάσωση! Όπως αναφέρουν οι ίδιοι οι ερευνητές στο paper που εξέδωσαν, “σε φυσικές καταστροφές όπως σεισμοί και πλημμύρες, ένα σμήνος από drones μπορεί να ψάξει [επιζώντες], να καθοδηγήσει [ανθρώπους σε ασφαλή μέρη] ή και να μεταφέρει προμήθειες ανάγκης σε παγιδευμένους ανθρώπους. Για παράδειγμα, σε φωτιές, ευέλικτα drones μπορούν να συλλέξουν γρήγορα πληροφορίες από πολύ κοντινή απόσταση χωρίς να κινδυνεύσει κάποιος άνθρωπος.”
Η πραγματικότητα, βέβαια, δεν είναι τόσο αθώα πάντα. Πολλές χώρες και ειδικά οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία, το Ισραήλ και η Μεγάλη Βρετανία αναπτύσσουν τέτοια συστήματα στα οποία σμήνη από drones χρησιμοποιούνται για πολεμικές δραστηριότητες. Η προφανής χρήση τέτοιων συστημάτων είναι η επόπτευση και η συλλογή πληροφοριών, αλλά η ίδια τεχνολογία με ελάχιστες μετατροπές θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και για επιθέσεις τόσο σε εχθρικές μονάδες όσο και σε αμάχους. Αυτό είναι κάτι που επαληθεύουν όλοι οι ειδικοί σε θέματα στρατιωτικών εφαρμογών ρομποτικής, δηλαδή η χρήση των drones σε μάχη. Τόσο η ικανότητα της πλοήγησης μέσα σε περιβάλλοντα με πολλά εμπόδια όσο και η ικανότητα της ακολούθησης ενός στόχου είναι πράγματα τα οποία συγκλίνουν στην δημιουργία ενός drone με θανατηφόρες ικανότητες, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε περιβάλλοντα υψηλού κινδύνου ώστε να μειώσουν τον κίνδυνο για τους (ανθρώπους) στρατιώτες.
Ο συνεχιζόμενος πόλεμος μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας απέδειξε πέραν πάσης αμφιβολίας το πόσο γρήγορα μπορούν να προσαρμοστούν για το πεδίο της μάχης τα υφιστάμενα drones αλλά και πόσο μεγάλη επίδραση μπορούν να έχουν στην έκβαση μιας μάχης. Οι δύο πλευρές χρησιμοποιούν φθηνά “εμπορικά” drones για παρακολούθηση και κατασκοπεία, αλλά ενίοτε και για επιθέσεις. Μια από τις μεθόδους που έχουμε ήδη δει είναι η ρίψη χειροβομβίδων σε αντίπαλες δυνάμεις – ένα πρόσφατο βίντεο που κυκλοφόρησε δείχνει ένα απλό drone του εμπορίου με κόστος περί τα 500 ευρώ να ρίχνει μια χειροβομβίδα μέσα σε ένα αυτοκίνητο από την ηλιοροφή του, στο οποίο επέβαιναν Ρώσοι στρατιώτες.
Το σύστημα που αναπτύσσουν οι Κινέζοι ερευνητές είναι ακόμη πιο επικίνδυνο, όχι μόνο λόγω του αριθμού των drones, αλλά και λόγω της αυτονομίας τους. Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να ελέγξει ταυτόχρονα ένα σμήνος από δέκα drones, αλλά αν αυτό μπορεί να γίνει μέσω αλγορίθμων, τότε η ανάπτυξη τέτοιων συστημάτων γίνεται πολύ πιο ελκυστική για στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Η ερευνητική ομάδα, βέβαια, ακόμη ασχολείται με τις λεπτομέρειες της συμπεριφοράς των drones και δεν έχει ασχοληθεί (τουλάχιστον δημοσίως) με στρατιωτικές επιχειρήσεις. Αυτό που έχουν δουλέψει είναι η ίδια η συμπεριφορά του σμήνους, καταλήγοντας σε δύο διαφορετικές συμπεριφορές, οι οποίες εμπνέονται από την ίδια τη φύση. Η μία συμπεριφορά είναι αυτή των “εντόμων” και η δεύτερη των “πουλιών”. Η κάθε μία έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της· η συμπεριφορά εντόμων εστιάζει σε γρήγορες κινήσεις αντιδρώντας στο περιβάλλον, ενώ η συμπεριφορά πουλιών σχεδιάζει μεγάλες “ρευστές” πορείες. Η πρώτη έχει το πλεονέκτημα του ότι απαιτεί σχετικά μικρή υπολογιστική ισχύ σε κάθε drone, ενώ η δεύτερη σχεδιάζει πορείες οι οποίες είναι περισσότερο αποδοτικές ενεργειακά. Όσο περνά ο χρόνος, όμως, η επεξεργαστική ισχύς των drones αυξάνεται με κάθε νέα γενιά, επομένως η συμπεριφορά “πουλιών” έχει γίνει πολύ πιο προσιτή.
Όπως σε πολλές τεχνολογικές προόδους, όμως, το βασικό ερώτημα – το οποίο σπανίως απασχολεί τους ερευνητές – δεν είναι το “πώς;” αλλά το “πρέπει;” Με άλλα λόγια, οι ερευνητές λύνουν τα προβλήματα και υλοποιούν τις τεχνολογίες και τα συστήματα, μιας και αυτή είναι η δουλειά τους. Η πρόκληση περνά στην ίδια την κοινωνία των ανθρώπων, ώστε να δημιουργήσει κανόνες και νόμους για να περιορίσει τις πιθανές κακές χρήσεις αυτών των νέων τεχνολογιών. Σε αυτό, ακόμη είμαστε στην αρχή.
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.