Διάβασέ το πριν το μοιραστείς

Όταν, πριν από αρκετές δεκαετίες, οι οραματιστές της τεχνολογίας περιέγραφαν το «δίκτυο που θα συνδέει τα πάντα και θα φέρνει τη γνώση σε όλη την ανθρωπότητα», με άλλα λόγια αυτό που σήμερα γνωρίζουμε ως Internet, δεν σκέφτονταν ένα πράγμα: το ότι το Internet θα ήταν απολύτως δημοκρατικό! Με άλλα λόγια, φαντάζονταν το Internet ως κάποιου είδους ηλεκτρονική βιβλιοθήκη. Στις βιβλιοθήκες, όμως, υπάρχουν βιβλία και αυτά τα βιβλία περνούν από πολλά επίπεδα ελέγχου προτού εκδοθούν. Στο Internet, όμως, οποιοσδήποτε άνθρωπος μπορεί να δημοσιεύσει οτιδήποτε. Στην εποχή των social media, η πληροφορία διαδίδεται με την ταχύτητα του φωτός. Η οποιαδήποτε πληροφορία. Σωστή ή λανθασμένη.

Το Facebook ταλανίζεται χρόνια τώρα από το πρόβλημα των fake news, δηλαδή των ψευδών ή παραποιημένων ειδήσεων. Μάλιστα, κάποιοι εξωτερικοί δράστες έχουν καταλάβει τη δύναμη των social media και τον τρόπο που αυτά λειτουργούν και το πως οι αλγόριθμοί τους προτείνουν άρθρα και ειδήσεις στους αναγνώστες, ώστε να μπορούν να τα εκμεταλλεύονται και να επηρεάζουν μέχρι και… εκλογές!

Η εποχή μας έχει στιγματιστεί από την αναζωπύρωση περιθωριακών (μέχρι πρότινος) ιδεών και ομάδων όπως οι αντι-εμβολιαστές (anti-vaxxers), οι οπαδοί της επίπεδης Γης (flat-earthers), οι αρνητές της επιστήμης (science deniers), οι αρνητές της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της κλιματικής αλλαγής (climate deniers) και διάφορων άλλων. Γιατί; Απλά γιατί… το Internet έχει φέρει σε επαφή ανθρώπους με τέτοιες ιδέες, οι οποίοι σε άλλες εποχές θα ήταν απλά μεμονωμένα περιστατικά και ίσως οι «τρελοί του χωριού», ενώ τώρα ενισχύουν ο ένας τις πεποιθήσεις του άλλου. Και το Facebook είναι ένα από τα κύρια μέσα επικοινωνίας και διάδοσης τέτοιων αλλά και άλλων ψευδών ιδεών.

Τώρα, όμως, το Facebook αρχίζει και βάζει μηχανισμούς και δικλείδες ασφαλείας ώστε να εξασφαλίσει – όσο το δυνατόν – την ανακοπή της διασποράς ψευδών ειδήσεων. Ένα από τα πράγματα που παρατήρησαν, παρακολουθώντας την διασπορά τέτοιων ψευδών δημοσιευμάτων ήταν πως ένα σημαντικό ποσοστό όσων αναμετέδιδαν (share ή re-post) άρθρα με ψευδές περιεχόμενο ήταν πως δεν το είχαν διαβάσει καν και βασίζονταν στην επικεφαλίδα ή στη φωτογραφία του άρθρου.

Η λύση είναι, για αρχή, να εμφανίζει μια ειδοποίηση σε όποιον επιχειρεί να αναδημοσιεύσει κάποιο άρθρο το οποίο δεν έχει ανοίξει. Η ειδοποίηση αναφέρει (σε ελεύθερη μετάφραση γιατί αρχικά εμφανίζεται στα Αγγλικά): «Είσαι έτοιμος να αναδημοσιεύσεις αυτό το άρθρο χωρίς να το έχεις ανοίξει. Ίσως δεν γνωρίζεις σημαντικές λεπτομέρειες, μη έχοντας διαβάσει τα άρθρα που αναδημοσιεύεις». Έπειτα δίνει στους χρήστες δύο επιλογές: να ανοίξουν το άρθρο ή να το αναδημοσιεύσουν ούτως ή άλλως.

Την ίδια πρακτική έχει ακολουθήσει και το Twitter από τον Σεπτέμβριο και μάλιστα, μετά από μήνες δοκιμών, ανέφεραν πως το μήνυμα απέτρεψε πολλούς από το να δημοσιεύσουν άρθρα. Αλλά και το Facebook είχε βάλει ένα παρόμοιο μήνυμα, το οποίο εμφανιζόταν όταν κάποιος χρήστης επιχειρούσε να αναδημοσιεύσει άρθρα με ειδήσεις παλαιοτέρων ετών ή άρθρα για τον κορωνοϊό.

Όπως λέγαμε και στην εισαγωγή του άρθρου, το Internet μας έχει βάλει όλους μας αντιμέτωπους με μια πρωτόγνωρη κατάσταση: αυτήν που ο οποιοσδήποτε μπορεί να δημοσιεύσει το οτιδήποτε, χωρίς κανέναν έλεγχο. Κάποιες φορές, είναι σχεδόν αδύνατον να ξεχωρίσει κανείς την αλήθεια από το ψέμα. Επομένως, προσοχή σε ό,τι αναδημοσιεύουμε!