Όπως ίσως ξέρεις, τα τηλεσκόπια (ή πιο σωστά τα οπτικά τηλεσκόπια) είναι ειδικά όργανα τα οποία επιτρέπουν στους αστρονόμους να παρατηρούν τα μακρινά ουράνια αντικείμενα. Στην πραγματικότητα αυτό που κάνουν είναι να συγκεντρώνουν το φως που εκπέμπουν και εκτός από τις εντυπωσιακές φωτογραφίες που δημιουργούν, παρέχουν στους επιστήμονες πολύτιμες πληροφορίες για τη σύσταση την απόσταση, την περιστροφή και ένα σωρό άλλα χρήσιμα δεδομένα.

Ωστόσο, το φως που βλέπεις με τα μάτια σου είναι ένα μικρό κομμάτι του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος και αποτελεί τη λεγόμενη «ορατή ακτινοβολία». Η πληροφορία όμως που καταφθάνει από τα βάθη του Σύμπαντος προέρχεται από όλο το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, από τα ραδιοκύματα και την ορατή ακτινοβολία, μέχρι την τα υπεριώδη ακτινοβολία και τις ακτίνες γ.

Τα ραδιοκύματα δεν επηρεάζονται από την ατμόσφαιρα της Γης και έτσι, δίνουν στους αστρονόμους τη δυνατότητα να μελετούν αντικείμενα που βρίσκονται σε μεγαλύτερες αποστάσεις, ενώ έχουν επιτρέψει στην ανακάλυψη μερικών από των πιο εντυπωσιακών αντικειμένων και ταυτόχρονα πηγών τεράστιων ποσοτήτων ενέργειας. Τέτοια «εξωτικά» αντικείμενα είναι τα πάλσαρ, τα κβάζαρ και οι ραδιογαλαξίες.

Τα ραδιοτηλεσκόπια μοιάζουν με τις δορυφορικές κεραίες σε ότι αφορά το σχήμα, αλλά έχουν πολύ μεγαλύτερο μέγεθος. Το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο του κόσμου βρίσκεται σε έναν κρατήρα ηφαιστείου και συγκεκριμένα στο Arecibo του Πουέρτο Ρίκο.

Οι κεραίες γίνονται ραδιοτηλεσκόπια

Μετά από τη σύντομη αυτή εισαγωγή στην ραδιοαστρονομία, μια πολύ σημαντική είδηση μας έρχεται από τον όμιλο ΟΤΕ. Συγκεκριμένα η εταιρεία ανακοίνωσε ότι θα παραχωρήσει την κεραία που βρίσκεται στο Κέντρο Δορυφορικών Επικοινωνιών στις Θερμοπύλες για τη δημιουργία του πρώτου ραδιοτηλεσκοπίου διεθνών προδιαγραφών στην Ελλάδα.

Η κεραία που θα παραχωρηθεί στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και στο Τμήμα Ηλεκτρονικών Μηχανικών Τ.Ε. του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας, έχει διάμετρο 30 μέτρων, ενώ το σύνολο των εξόδων λειτουργίας της υποδομής θα καλυφθεί από τον όμιλο ΟΤΕ.

Το νέο ραδιοτηλεσκόπιο θα αποτελέσει ένα σημαντικό εκπαιδευτικό αλλά και επιστημονικό εργαλείο. Όπως αναφέρει το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, κύριοι σκοποί του είναι οι εξής:

• Η ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας στη ραδιοαστρονομία στη χώρα μας, παρέχοντας την ερευνητική υποδομή στην ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα.
• Η σύνδεση της υποδομής του ραδιοτηλεσκοπίου με το Ευρωπαϊκό αλλά και το Παγκόσμιο ραδιοσυμβολόμετρο (European VLBI και GlobalVLBINetwork, αντίστοιχα).
• Η ανάπτυξη τεχνογνωσίας σε ραδιοκυματικό επιστημονικό εξοπλισμό και τεχνικές, μέσω του μετασχηματισμού της κεραίας τηλεπικοινωνιών σε επιστημονικό όργανο λήψης ραδιοκυμάτων που θα λειτουργεί είτε αυτόνομα ως ραδιοτηλεσκόπιο που θα παρατηρεί μεμονωμένα ουράνια σώματα όπως π.χ. αστέρες νετρονίων, είτε σε σύνδεση με άλλα ραδιοτηλεσκόπια για παρατήρηση κβάζαρ, κ.λπ.
• Γεωδαισιακές μελέτες στη σεισμογενή περιοχή που βρίσκεται η Ελλάδα.