Ολόκληρη η ανθρωπότητα, εδώ και αιώνες, μαγνητίζεται από την ιστορία της έκρηξης του Βεζούβιου και την ιστορία της Πομπηίας – και του ψιλοξεχασμένου Ηράκλειου (Herculaneum) – της πόλης που πάγωσε στον χώρο και τον χρόνο. Οι κάτοικοι της Πομπηίας και των γύρω περιοχών είχαν τραγικό τέλος, αν και οι έρευνες των τελευταίων ετών έχουν δείξει πως πολλοί πέθαναν προτού καν καταλάβουν τι έχει συμβεί. Αλλά οι κάτοικοι δεν ήταν οι μόνοι που “πάγωσαν” στον χρόνο.
Στο διπλανό θέρετρο του Ηράκλειου, το οποίο ήταν κατοικία πολλών πλουσίων Ρωμαίων, βρέθηκε και μια υπερπολυτελής κατοικία, εντός της οποίας βρέθηκαν εκατοντάδες πάπυροι, κι αυτοί απανθρακωμένοι από υπέρθερμα ηφαιστειακά αέρια. Οι πάπυροι αυτοί βρέθηκαν σε ένα και μοναδικό δωμάτιο, το οποίο οι αρχαιολόγοι πιστεύουν πως ήταν το εργαστήριο ενός Επικούρειου φιλοσόφου ονόματι Φιλόδημος. Μάλιστα, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να υπάρχουν και άλλοι πάπυροι, σε δωμάτια των πιο κάτω ορόφων, τα οποία δεν έχουν ανασκαφεί. Οι πάπυροι αυτοί, ο αριθμός των οποίων ξεπερνά τους 600, παρέμεναν ανέγγιχτοι, καθώς είναι τόσο εύθρυπτοι ώστε μέχρι πρότινος οι αρχαιολόγοι ήταν σίγουροι πως ποτέ δεν θα μπορούσαμε να τους διαβάσουμε. Ακόμη και το παραμικρό άγγιγμα είναι αρκετό για να μετατρέψει τους παπύρους αυτούς σε σκόνη· για τη σύγχρονη τεχνολογία, όμως, αυτό δεν είναι ανυπέρβλητο εμπόδιο!
Το 2019 ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκαν διάφορες τεχνικές (ακτίνες Χ, υπέρυθρη ακτινοβολία, ακτινοβολία σύγχροτρου) πάνω σε τυλιγμένους αρχαίους Αιγυπτιακούς παπύρους, ώστε να ξετυλιχθούν και να αναγνωστούν ψηφιακά! Οι ειδικοί του εργαστηρίου του Brent Searles από το University of Kentucky δουλεύουν πάνω στους παπύρους του αρχαίου Ηρακλείου εδώ και πολλά χρόνια. Η προσέγγισή τους χρησιμοποιεί ψηφιακή σάρωση μέσω μικρο-υπολογιστικής τομογραφίας, η οποία είναι μια μη παρεμβατική τεχνική, με άλλα λόγια, οι πάπυροι δεν αγγίζονται από τίποτε πέραν σωματιδίων! Στο εργαστήριο ανάπτυξαν ειδικές τεχνικές και προγράμματα ψηφιακού ξετυλίγματος των παπύρων, οι οποίοι μπορούν να μετατρέψουν το απανθρακωμένο ρολό σε επίπεδη εικόνα, σαν να είχε ξετυλιχθεί. Αν και οι προηγούμενες τεχνικές είχαν καλά αποτελέσματα σε άλλα ευρήματα, οι πάπυροι του Ηρακλείου ήταν γραμμένοι από μελάνι φτιαγμένο από σκόνη κάρβουνου και νερό, κάτι που έκανε σχεδόν αδύνατη την ανάγνωσή τους. Κι όμως, απειροελάχιστες διαφοροποιήσεις στην υφή του παπύρου ήταν αρκετές για να μπορέσουν να ξεχωρίσουν περιοχές με μελάνι από κενές περιοχές! Μάλιστα, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα ειδικά εκπαιδευμένο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, ώστε να ανασυνθέσει τα γραπτά.
Το πραγματικό άλμα έγινε όταν δύο επιχειρηματίες, γοητευμένοι από τη δουλειά του Searles, ξεκίνησαν να προμοτάρουν το project, με στόχο να συγκεντρώσουν αρκετούς εθελοντές, ώστε η αποκωδικοποίηση των παπύρων να γίνει πιο γρήγορα! Εδώ και δύο χρόνια, κάπου 1500 ομάδες συνεργάζονται για αυτό, και τα αποτελέσματα δεν άργησαν να έρθουν! Η πρώτη λέξη που ανιχνεύτηκε, πέρα από σκόρπιους χαρακτήρες, ήταν η Ελληνική λέξη “πορφύρας”, κάτι που έστειλε στα ουράνια όλους τους αρχαιολόγους, καθώς ήταν η απόδειξη πως όντως διαβάζουν το περιεχόμενο κατεστραμμένων παπύρων! Έπειτα ήρθαν και άλλες λέξεις όπως η “ανυοντα” και η “ομοιων”, αν και ακόμη κι έτσι, η ανάγνωση των παπύρων είναι ακόμη στην αρχή! Ας μην ξεχνάμε πως είναι σαν να διαβάζουμε κείμενο από μια σελίδα λεπτού χαρτιού την οποία τυλίξαμε και… ρίξαμε στο τζάκι – και την αφήσαμε καμένη μέσα στο τζάκι, θαμμένη από στάχτη, για άλλα 2000 χρόνια! Αλλά αν καταφέρουμε να διαβάσουμε τους παπύρους αυτούς, πιθανώς να βρούμε κείμενα που θεωρούμε χαμένα από την αρχαιότητα, και οι ανακαλύψεις θα είναι κολοσσιαίας σημασίας!
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.