Το μέλλον της ιατρικής είναι ψηφιακό

Βρισκόμαστε στο κοντινό μέλλον, καμιά δεκαριά χρόνια από σήμερα. Είσαι ξαπλωμένος στη μονάδα εντατικής θεραπείας μετά από καρδιακή προσβολή. Η κατάστασή σου είναι σταθερή. Ο γιατρός συλλέγει μερικά βλαστοκύτταρα από το σώμα σου, ενώ πιο δίπλα ένας 3D printer εκτυπώνει ένα stent (μπαλονάκι) εμποτισμένο με φάρμακα, ειδικά σχεδιασμένο επί τόπου για τις διαστάσεις της δικής σου καρδιάς.

Λίγο αργότερα, οι νοσοκόμες ετοιμάζουν μια ένεση με τα καλλιεργημένα βλαστοκύτταρά σου και χημικά που εκκινούν την αναγέννηση ιστών. Καθώς πέφτεις σε ελαφρά νάρκωση, ο χειρουργός φορά τα γυαλιά επαυξημένης πραγματικότητας (AR) για να βλέπει ταυτοχρόνως στοιχεία για τις ζωτικές σου λειτουργίες, ενώ καθοδηγεί έναν ρομποτικό καθετήρα στο σημείο που πρέπει να μπει το stent. Στη συνέχεια εγχύει τα βλαστοκύτταρα στα σημεία που ο καρδιακός ιστός έχει υποστεί βλάβες. Μέσα σε μέρες, η καρδιά σου έχει θεραπευτεί και το αίμα ρέει ομαλά.

Αυτή τη στιγμή, η διαδικασία που περιγράψαμε είναι αδιανόητη. Όμως το παραπάνω κείμενο δεν το εμπνευστήκαμε εμείς, αλλά οι επιστήμονες της Hewlett-Packard! Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στα πρώτα στάδια μιας επανάστασης, η οποία θα φέρει την επανάσταση σε χειρουργεία και νοσοκομεία.

«Οι τεχνολογίες όπως η ρομποτική, η εικονική πραγματικότητα και το 3D printing κάνουν επεμβάσεις που κάποτε ήταν υψηλού κινδύνου, απλές και τυπικές» αναφέρει ο Daniel Colling, επικεφαλής του τμήματος λύσεων υγείας της HP.

Τα ρομπότ ήδη βοηθούν εξειδικευμένες επεμβάσεις σε ισχίο και γόνατο, αλλά και πιο εξειδικευμένες περιπτώσεις σε χειρουργεία σπονδυλικής στήλης, κοιλιακής χώρας και λαπαροσκοπικές επεμβάσεις. Μάλιστα, το ρομποτικό σύστημα da Vinci της Intuitive Surgical βρίσκεται σε λειτουργία εδώ και δύο δεκαετίες! Σύντομα, όμως, νέες τεχνολογίες θα επιτρέπουν σε γιατρούς να χειρουργούν εξ αποστάσεως, για παράδειγμα σε περιοχές υψηλού κινδύνου ή σε περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές.

Η εικονική πραγματικότητα, από την άλλη, αποτελεί το δεύτερο μέρος ενός τεχνολογικού παζλ. Η τεχνολογία ήδη χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση χειρουργών, βοηθώντας τους να δουλέψουν πάνω σε νέες τεχνικές και νέα εργαλεία, προτού μπουν στο χειρουργείο. Παράλληλα, βοηθούν ιατρούς και νοσοκόμους στο να κρατούν τις δεξιότητές τους σε περιπτώσεις πολύ σπάνιων επεμβάσεων που εμφανίζονται ελάχιστες φορές.

Παράλληλα, η επαυξημένη πραγματικότητα επιτρέπει στους χειρουργούς να έχουν στο οπτικό τους πεδίο, συνεχώς, όλα τα δεδομένα που χρειάζονται, χωρίς να χρειαστεί καν να γυρίσουν το κεφάλι τους και να εντοπίσουν το όποιο μηχάνημα. Τα δεδομένα εμφανίζονται ολογραφικά, όποτε ο γιατρός τα χρειάζεται.

Το 3D printing, από την άλλη, μπορεί να φέρει τη δική του επανάσταση στο χειρουργείο. Όχι μόνο επιτρέπει την εκτύπωση ειδικών και εξατομικευμένων μοσχευμάτων, είτε μεταλλικών είτε από βιοδιασπώμενα υλικά, είτε ακόμη και από βλαστοκύτταρα, αλλά και την επί τόπου εκτύπωση ειδικών εργαλείων και οργάνων. Αντί να απαιτείται από το κάθε νοσοκομείο να κρατά αποθήκες γεμάτες χειρουργικά εργαλεία, τα οποία χρησιμοποιούνται σπανίως, νέοι 3D printers θα μπορούν να εκτυπώνουν σε λίγα λεπτά όποιο εργαλείο απαιτείται για την εκάστοτε επέμβαση. Παράλληλα, μοσχεύματα και προσθετικά θα μπορούν να εκτυπώνονται επί τόπου, σε λίγα λεπτά και με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια.

Πηγαίνοντας ένα βήμα παρακάτω, η τεχνολογία εξελίσσεται και στον τομέα της βιοεκτύπωσης (bioprinting). Ουσιαστικά πρόκειται για την εξέλιξη του 3D printing ώστε να τυπώνει βιολογικό υλικό, είτε χόνδρους είτε ακόμη και ιστούς, από τα κύτταρα του ίδιου του ασθενούς, με μηδενική πιθανότητα απόρριψης και ελάχιστο χρόνο αναμονής. Η υπόσχεση της εκτύπωσης τόσο απλών πραγμάτων όπως χόνδρους κλειδώσεων ή για αντικατάσταση μύτης ή αυτιών, όσο και ολόκληρων οργάνων, όπως ένα νέο νεφρό!

Αν όλα αυτά σου φαίνονται αποκυήματα της φαντασίας, σκέψου πόσο έχει αλλάξει η ιατρική και η χειρουργική τις τελευταίες λίγες δεκαετίες, μέσω της τεχνολογίας. Τον προηγούμενο αιώνα οι γιατροί αγνοούσαν βασικά πράγματα όπως την ύπαρξη ιών, ενώ όργανα όπως το μικροσκόπιο δεν χρησιμοποιούνταν καν. Η ιδέα του να «κοιτάς» στο εσωτερικό του σώματος φάνταζε αδιανόητη, μέχρις ότου οι ακτίνες Χ απέδειξαν πως κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Πλέον, ακτινογραφίες, αξονικοί και μαγνητικοί τομογράφοι, υπέρηχοι και διάφορες άλλες τεχνολογίες είναι μέρος της καθημερινότητας. Ακόμη και τα ρομπότ πλέον τείνουν να γίνουν κοινός τόπος, ειδικά σε επεμβάσεις που απαιτούν ακρίβεια και λεπτές κινήσεις.

Και είμαστε βέβαιοι πως το μέλλον μας επιφυλάσσει ακόμη πιο απίστευτες εξελίξεις!