Η Τεχνητή Νοημοσύνη και ο ζωγράφος που αγαπάς!

Η Τεχνητή Νοημοσύνη μόλις τώρα κάνει τα πρώτα της βήματα και δεν έχουμε παρά λίγους μήνες που βλέπουμε τις πρώτες επιπτώσεις. Η εφαρμογή αυτής της τεχνολογίας, όμως, θα έχει τεράστιες επιπτώσεις στον τρόπο που ζούμε, και ακόμη δεν έχουμε δει τίποτε. Καθώς οι τεχνολογίες αυτές βελτιώνονται και ωριμάζουν, παράλληλα αρχίζουν και οι χώρες να βλέπουν την απόλυτη αναγκαιότητα ύπαρξης κατάλληλων νόμων για τον έλεγχό τους, αλλά και για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των ανθρώπων έναντι των “μηχανών”.

Ένα από τα πρώτα προβλήματα που ανέκυψαν είναι αυτό της πνευματικής ιδιοκτησίας, καθώς και των δικαιωμάτων των καλλιτεχνών – και δη των ζωγράφων. Ας σκεφτούμε το εξής παράδειγμα: αν ένας ζωγράφος έχει ένα εντελώς δικό του και χαρακτηριστικό στυλ και μια συγκεκριμένη τεχνοτροπία η οποία χαρακτηρίζει τα έργα του, μπορεί πλέον ο οποιοσδήποτε, με ελάχιστες γνώσεις, να χρησιμοποιήσει ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο θα εκπαιδεύσει αποκλειστικά με τα έργα του καλλιτέχνη αυτού, για να παράγει νέα έργα τα οποία θα αντιγράφουν σε απόλυτο βαθμό τον καλλιτέχνη. Ποιος έχει τα πνευματικά δικαιώματα των νέων αυτών έργων; Ο ίδιος ο καλλιτέχνης; Αυτός που εκπαίδευσε το σύστημα AI; Ή μήπως αυτός που το κατασκεύασε; Κι αν όχι ο καλλιτέχνης, τότε ποιο ακριβώς θα είναι το κίνητρο για τον οποιονδήποτε καλλιτέχνη (ή και όχι μόνο) να παράγει πρωτότυπα έργα;

Η ιστορία αυτή ακριβώς “παίχτηκε” πριν λίγους μήνες, με τον καλλιτέχνη να είναι ο Greg Rutkowski, του οποίου τα έργα – μαζί με άλλα όπως των DaVinci και Picasso – περιλήφθηκαν στο σετ εκπαίδευσης του συστήματος Stable Diffusion. Ο καλλιτέχνης, μαζί με άλλους εν ζωή καλλιτέχνες, ζήτησε από τη Stability AI, την εταιρεία που δημιούργησε το Stable Diffusion, να αφαιρέσει τα έργα του από το σύστημα. Ο ίδιος σε συνέντευξή του, ανάφερε πως στο τέλος δε θα μπορεί να εντοπίσει ούτε ο ίδιος τα δικά του έργα, καθώς το internet θα γεμίσει από έργα παραγμένα από συστήματα AI. Τον περασμένο Νοέμβριο, η εταιρεία άκουσε τις ανησυχίες των καλλιτεχνών και έβαλε συστήματα απαγόρευσης στο Stable Diffusion, κλειδώνοντας τη δυνατότητα των χρηστών στο να δημιουργούν νέα έργα στο ύφος και την τεχνοτροπία συγκεκριμένων καλλιτεχνών. Βέβαια, δεν αφαίρεσαν τα έργα τους από το σετ εκπαίδευσης του συστήματος, αλλά κι αυτό ήταν ένα πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.

Αυτά ίσχυσαν για λίγες μέρες! Ο λόγος είναι απλός: το Stable Diffusion έχει και ένα μικρό αδελφάκι, το LoRA, το οποίο είναι μια περιορισμένη έκδοση η οποία εστιάζει σε συγκεκριμένες περιοχές εκπαίδευσης, και, ίσως πιο σημαντικά, είναι ανοικτού κώδικα, δηλαδή μπορεί ο οποιοσδήποτε να το χρησιμοποιήσει και να το εκπαιδεύσει με δικά του σετ δεδομένων. Ίσως μαντεύεις ήδη που πάει η δουλειά: κάποιος χρήστης έφτιαξε ένα σύστημα με το LoRA, εκπαιδεύοντάς το αποκλειστικά στα έργα του Rutkowski, και το οποίο σύστημα έδωσε στη διάθεση του κοινού!

Μάλιστα, ο χρήστης αυτός, ο οποίος είναι γνωστός μόνο με το ψευδώνυμό Lykon, περιέλαβε μια δήλωση στο σύστημα αυτό: «Καθώς το όνομα του καλλιτέχνη [Rutkowski] ήταν από τα πιο δημοφιλή και τώρα είναι σχεδόν εξαφανισμένο, σκέφτηκα πως θα ήταν καλή ιδέα να εκπαιδεύσω το LoRA. Δεν είναι τέλειο, αλλά είναι ‘close enough’. Enjoy»” Μάλιστα, δήλωσε πως, αν του το ζητήσει ο ίδιος ο Rutkowski, θα κατεβάσει το σύστημα.

Το θέμα είναι πως, ακόμη κι αν αυτό το σύστημα κατέβει, δεν υπάρχει καμία διασφάλιση πως δεν θα ξαναγίνει το ίδιο από κάποιον άλλο χρήστη. Το ζήτημα εδώ είναι πολύ πιο ευρύ και φαίνεται πως το κουτί της Πανδώρας έχει ανοίξει – και πολύ δύσκολα θα ξανακλείσει.

Καλώς ήλθατε στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης!