Θες να αγοράσεις NFT; Θα πρέπει να γνωρίζεις κάποια πράγματα, για να κάνεις τις αγορές σου με ασφάλεια και μειώνοντας τους κινδύνους. Αρχίζοντας από τα βασικά, όμως, μπορεί να μην ξέρεις ακριβώς τι είναι NFT! Η εποχή της υψηλής τεχνολογίας, στην οποία βρισκόμαστε, επιβάλλει να γνωρίζεις αυτά τα πράγματα. Πάμε να κάνουμε μια μικρή περιήγηση στον κόσμο των Non-Fungible Tokens.

NFT: τι και γιατί

Η νέα ψηφιακή τεχνολογία έχει φέρει πολλές αλλαγές στη ζωή μας. Η τέχνη είναι μια πτυχή της ανθρωπότητας, η οποία δε θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη από την τεχνολογία. Στον “παλιό” κόσμο, ένα έργο τέχνης ήταν και είναι μοναδικό, αναντικατάστατο. Ακόμη κι αν κάποιος κατάφερνε να αντιγράψει έναν πίνακα ζωγραφικής, για παράδειγμα, μόνο το γνήσιο διατηρεί την αξία του. Πρακτικά είναι αδύνατον να αντιγράψει κανείς κάθε λεπτομέρεια, να πετύχει ακριβώς τα χρώματα του πρωτότυπου, να επαναλάβει κάθε πινελιά. Αυτή είναι και η αξία του. Η ψηφιακή εποχή, όμως, έχει φέρει στο προσκήνιο νέα έργα τέχνης, τα οποία έχουν δημιουργηθεί σε ψηφιακό “καμβά”, και τα οποία υπάρχουν μόνο ως ακολουθίες άσσων και μηδενικών στη μνήμη κάποιου υπολογιστή. Ακριβώς επειδή πρόκειται για δεδομένα, είναι απλό το να αντιγραφούν. Οποιοδήποτε ψηφιακό έργο μπορεί να αντιγραφεί αυτούσιο, ενώ η διαφορά του από το πρωτότυπο απλά δεν υφίσταται ως έννοια.

Ειρήσθω εν παρόδω, ακριβώς αυτό ήταν και το πρόβλημα των δισκογραφικών εταιρειών από τα τέλη της δεκαετίας του ’90, καθώς η έλευση των CD σήμανε και την δυνατότητα της αντιγραφής των τραγουδιών με (απολύτως) μηδενικές απώλειες. Οι δισκογραφικές εταιρείες αντέδρασαν εντόνως, ενώ τους πήρε πολλά χρόνια μέχρι να συμβιβαστούν με την ιδέα του ότι ο οποιοσδήποτε άνθρωπος, με εξοπλισμό ευρέως διαθέσιμο και χαμηλού κόστους, μπορούσε να δημιουργήσει ένα (ή περισσότερα) ακριβές αντίγραφο ενός CD, χωρίς να πληρώσει δικαιώματα και με το αντίγραφο να είναι πανομοιότυπο του πρωτοτύπου.

Το NFT είναι μια τεχνολογία η οποία παίρνει ένα οποιοδήποτε αρχείο, εν προκειμένω ένα αρχείο εικόνας – αν και μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε αρχείο ανεξαρτήτως περιεχομένου – το οποίο ενσωματώνεται σε ένα blockchain. Όπως και με τα κρυπτονομίσματα, η τεχνολογία του blockchain διασφαλίζει τη μοναδικότητα, καθώς ο οποιοσδήποτε μπορεί να αντιγράψει τα δεδομένα σε επίπεδο 0 και 1, υπάρχει όμως ένα επίπεδο κρυπτογραφίας το οποίο το κάνει μοναδικό.

Το κάθε αρχείο είναι “ασφαλισμένο” και, όπως και σε υλικά έργα τέχνης, μπορεί να πωληθεί, αλλά ο καλλιτέχνης έχει το δικαίωμα να κρατήσει τα πνευματικά δικαιώματα του κάθε έργου, να τα πουλήσει στον αγοραστή, ή ακόμη και να διατηρήσει κάποιο ποσοστό επί των κερδών επόμενων πωλήσεων. Η ασφάλεια των NFTs είναι ακριβώς όση και των κρυπτονομισμάτων. Μάλιστα, συνδέονται με blockchains κρυπτονομισμάτων, όπως το Ethereum ή το Solana, επομένως η αξία τους είναι συνδεδεμένη με την αξία αυτών, κάτι που αλλάζει την αξία του NFT ανάλογα με τη χρηματιστηριακή αξία τους. Αυτό μπορεί να ιδωθεί τόσο ως θετικό όσο και ως αρνητικό, αλλά στην παρούσα φάση, που τα κρυπτονομίσματα βρίσκονται σε μεγάλη πτώση, η αξία των NFTs έχει κατακρημνιστεί.

Δε μπορώ να αντιγράψω ένα NFT;

Είναι προφανές πως μπορείς να αντιγράψεις ένα NFT, ακόμη και με τον απλό τρόπο του screenshot. Όπως, αντιστοίχως, μπορείς να πας στο Λούβρο και να φωτογραφίσεις τη Mona Lisa. Ούτε στη μία, ούτε στην άλλη περίπτωση, όμως, αυτό δεν θα σε κάνει ιδιοκτήτη του έργου τέχνης. Μπορεί να χρησιμοποιήσεις όπως νομίζεις το αντίγραφό σου, να το τυπώσεις, ή να το κάνεις profile picture στο Facebook, αλλά δε μπορείς να το πουλήσεις ή να το εκμεταλλευτείς με οποιονδήποτε άλλο τρόπο.

Ποιοι είναι οι δημιουργοί;

Κατά βάσιν, καλλιτέχνες και κυρίως digital artists, designers και γραφίστες – αν και δεν λείπουν και οι παραδοσιακοί ζωγράφοι. Μάλιστα, τον τελευταίο καιρό έχει γίνει της μόδας για celebrities και διάσημους να κάνουν δικά τους NFTs, είτε μόνοι τους είτε συνεργαζόμενοι με άλλους καλλιτέχνες. Τα παραδείγματα είναι αρκετά, μιας και έχουμε δει τον Snoop Dog, τη Madonna, τη Bella Hadid, την Paris Hilton, την Kate Moss, και πολλούς άλλους να ανακοινώνουν projects για τη δημιουργία NFTs. Από την άλλη, πολλοί καλλιτέχνες είναι αυτοί που επιλέγουν την ανωνυμία, μιας και η τεχνολογία επιτρέπει στον οποιονδήποτε να λειτουργεί πίσω από ένα ψευδώνυμο ή έναν λογαριασμό, χωρίς να δημοσιοποιεί την πραγματική του ταυτότητα.

Γιατί να αγοράσω NFT;

Ακριβώς όπως και με τα έργα τέχνης, έτσι και τα NFTs μπορούν να θεωρηθούν ως επένδυση. Άλλοι τα αγοράζουν επειδή τους αρέσει το ίδιο το έργο, κάποιοι επειδή τους ενδιαφέρει η τεχνολογία πίσω από τα NFTs και θέλουν να πειραματιστούν, ενώ διάφοροι, εταιρείες και ιδιώτες, χρησιμοποιούν NFTs για να τα συνδέσουν με προϊόντα ή να χρηματοδοτήσουν δικά τους projects. Αυτό μπορείς να το εκλάβεις όπως νομίζεις – οι υπέρμαχοι των NFTs πιστεύουν πως αυτό είναι μια νέα μορφή δημοκρατίας, ενώ άλλοι τα βλέπουν ως “πυραμίδες”.

Πώς βγαίνει κέρδος από τα NFTs;

Ο βασικός λόγος για να αγοράσεις NFT, εκτός του αν απλά σου αρέσει κάποιο έργο, είναι το να αποκομίσεις κέρδος. Η πραγματικότητα είναι πως μπορείς να τα χρησιμοποιήσεις ακριβώς όπως τις μετοχές στο χρηματιστήριο, δηλαδή να αγοράσεις “φτηνά” και να πουλήσεις “ακριβά”. Προφανώς, κανένας δε μπορεί να σου εγγυηθεί πως το NFT που αγόρασες θα ανέβει σε αξία, επομένως η διαδικασία ενέχει ρίσκο. Εκτός του βραχυπρόθεσμου κέρδους, όμως, μπορείς να αγοράσεις NFTs και να τα κρατήσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα, μέχρι η αξία τους να ανέβει όσο θέλεις. Προφανώς κανείς δε μπορεί να σου εγγυηθεί πως αυτό θα γίνει, αλλά αν μπορέσεις και εντοπίσεις κάποιο NFT project από πολύ νωρίς, όταν ακόμη η τιμή του είναι πολύ χαμηλή, τα περιθώρια κέρδους είναι τεράστια. Μπορείς ακόμη και να δημιουργήσεις μόνος σου τη “σπανιότητα”, φροντίζοντας να αγοράσεις πολλά από τα NFTs κάποιου project, αλλά και πάλι δεν είναι τίποτε εγγυημένο. Είναι ακριβώς σαν να αγοράζεις αρκετούς πίνακες κάποιου άγνωστου ζωγράφου, με την ελπίδα πως κάποτε θα γίνει γνωστός. Εδώ υπάρχει ο κίνδυνος, αν αγοράσεις πάρα πολλά από τα έργα (ή NFTs), να μη γίνει ποτέ γνωστό γιατί απλά εσύ έχεις τα περισσότερα!

Τέλος, το προφανές: μπορείς κι εσύ να δημιουργήσεις τα δικά σου NFTs! Δεν χρειάζεται ειδικός εξοπλισμός, ούτε κάτι εξεζητημένο για να το κάνεις. Αν δεις τα NFTs που κυκλοφορούν, θα καταλάβεις γρήγορα πως δε μιλάμε (μόνο) για έργα τέχνης επιπέδου Πικάσο ή Νταλί.

Πώς αγοράζω;

Ο προφανής τρόπος είναι να μπεις σε κάποια πλατφόρμα δημοπρασιών για NFTs, από τις πολλές που έχουν δημιουργηθεί. Μεταξύ των πιο δημοφιλών είναι οι OpenSea, Foundation, Magic Eden, Nifty Gateway, Rarible, SuperRare. Για να αγοράσεις ένα NFT, θα πρέπει να δημιουργήσεις (αν δεν έχεις ήδη) ένα ψηφιακό κρυπτο-πορτοφόλι και να έχεις κάποια κρυπτονομίσματα. Το πορτοφόλι αυτό είναι πρακτικά ένας “λογαριασμός” σε κάποια αντίστοιχη υπηρεσία ή ένα μεμονωμένο πρόγραμμα, το οποίο αποθηκεύει τα NFTs και τα κρυπτονομίσματα που κατέχεις. Λόγω των πολλών blockchains που κυκλοφορούν, όμως, πρέπει να διαλέξεις το κατάλληλο πορτοφόλι, το οποίο θα έχει τη δυνατότητα να αποθηκεύσει τα NFTs και τα κρυπτονομίσματα που χρησιμοποιείς. Κάποια δημοφιλή πορτοφόλια είναι τα Coinbase, Metamask, Phantom. Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε πως όλες οι συναλλαγές για NFTs γίνονται μέσω κρυπτονομισμάτων, επομένως θα πρέπει να αγοράσεις πρώτα κρυπτονομίσματα, για να μπορέσεις να αγοράσεις NFTs. Υπάρχει, όμως, η επιλογή σε κάποιες πλατφόρμες να αγοράσεις NFT μέσω πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας.

Πού τα βρίσκω;

Όλες οι πλατφόρμες δημοπρασιών έχουν τη μορφή “γκαλερί”, επομένως σου επιτρέπουν να ψάξεις για τα NFTs που σε ενδιαφέρουν. Αρκεί αυτά να βρίσκονται στην πλατφόρμα που χρησιμοποιείς. Παράλληλα, μεγάλη είναι η κινητικότητα στο Twitter, στο οποίο μπορείς να ακολουθήσεις συγκεκριμένα accounts ή hashtags και μέσω αυτών να ανακαλύψεις projects ή καλλιτέχνες που δεν ήξερες, ή ακόμη και πράγματα που δεν έχουν κυκλοφορήσει ακόμη!

Τελικά αξίζει;

Αυτή είναι μια ερώτηση που δε μπορεί να απαντηθεί, παρά μόνο αν κάποιος έχει χρονομηχανή ή μαντικές ικανότητες. Αυτή τη στιγμή, ολόκληρη η αγορά των NFTs καθώς και των κρυπτονομισμάτων έχει σημειώσει τεράστια πτώση, κάτι που κατά πολλούς ονομάζεται “crypto winter” (κρυπτο-χειμώνας), με τις πωλήσεις των NFTs να έχουν πέσει κατά 92% σε σχέση με πέρυσι. Ομοίως και οι τιμές των NFTs. Αυτό μπορεί για κάποιους να αποτελεί την απόδειξη πως τα NFTs ήταν μια “φούσκα”, αλλά για κάποιους άλλους μπορεί να είναι μια τεράστια ευκαιρία για να επενδύσουν σε NFTs, ξοδεύοντας απείρως λιγότερα χρήματα (ή κρυπτονομίσματα) απ’ ότι πριν λίγους μήνες. Για παράδειγμα, ένα NFT το οποίο πριν από μήνες κόστιζε 300 ευρώ, τώρα μπορεί να είναι διαθέσιμο για 50. Τώρα είναι η κατάλληλη περίοδος για να ψάξει κανείς για νέους δημιουργούς και νέα projects, με μεγάλες προοπτικές κέρδους. Το αν τα NFTs είναι κάτι που θα κρατήσει στον χρόνο ή μια μόδα που θα περάσει, αυτό είναι άγνωστο. Το σίγουρο είναι πως πολλοί έχουν βγάλει σημαντικά κέρδη από τα NFTs και πολλοί είναι οι διάσημοι που μπαίνουν σε αυτόν τον χώρο. Για την ώρα, όμως, τα NFTs είναι εδώ και οι ευκαιρίες συνεχίζουν και υπάρχουν.