Το Hubble, το διάσημο τηλεσκόπιο που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Γη, φέτος γιορτάζει τα 30 χρόνια του στο διάστημα! Αν και η λειτουργία του δεν ήταν απροβλημάτιστη, ειδικά στην αρχή – ποιος μπορεί να ξεχάσει τη θρυλική αποστολή του διαστημικού λεωφορείου που διόρθωσε τη «μυωπία» που είχε αρχικά – το Hubble μας έχει δώσει μερικές από τις πιο εντυπωσιακές φωτογραφίες του σύμπαντος.

Για να γιορτάσει τα 30 χρόνια του Hubble, το Space Telescope Science Institute (STScI), το ινστιτούτο που ελέγχει τη λειτουργία του, δημιούργησε και έδωσε στη δημοσιότητα δύο τρισδιάστατα μοντέλα από δύο πολύ εντυπωσιακά νεφελώματα, τα οποία βρίσκονται σε έναν μικρό γαλαξία-δορυφόρο του δικού μας Milky Way, το Μεγάλο Νεφέλωμα του Μαγγελάνου.

Οι αρχικές εικόνες προέρχονται από το ίδιο το Hubble, αλλά η τρισδιάστατη αναπαράσταση των δύο νεφελωμάτων είναι αποτέλεσμα πολύμηνης δουλειάς ειδικών στην οπτικοποίηση των καταγραφών του Hubble, στο STScI.

Η ομάδα των ειδικών έχει μετατρέψει πολλές από τις ούτως ή άλλως εντυπωσιακές φωτογραφίες του Hubble σε τρισδιάστατες οπτικοποιήσεις, μεταξύ αυτών και το νεφέλωμα του Ωρίωνα, τον πανέμορφο γαλαξία Whirlpool ή το αιθέριο νεφέλωμα της Αλογοκεφαλής.

Τα νεφελώματα είναι, απλά, νέφη από σκόνη και αέρια στο μεσοαστρικό διάστημα. Κάποια προέρχονται από τα υλικά που εκτοξεύουν άστρα καθώς πεθαίνουν και εκρήγνυνται, ενώ άλλα αποτελούν περιοχές έντονης γένεσης νέων αστέρων.

Τα νέα τρισδιάστατα μοντέλα παρουσιάστηκαν στα τέλη του Απριλίου, σε ένα ειδικό αφιέρωμα που προβλήθηκε από το BBC, όπου οι επιστήμονες που τα κατασκεύασαν εξήγησαν πως κατάφεραν αυτό το μικρό θαύμα.

Κάθε τρισδιάστατο μοντέλο απαίτησε λεπτομερή ανάλυση των εικόνων που έχουν ληφθεί από το Hubble με τους διάφορους αισθητήρες που διαθέτει, αλλά και αξιοποιώντας δεδομένα από άλλα τηλεσκόπια, ώστε η τρισδιάστατη απεικόνιση να είναι όσο πιο ακριβής και επιστημονικώς ορθή γίνεται.

Οι πυλώνες της δημιουργίας

Εντός του νεφελώματος του Αετού βρίσκεται μια εντυπωσιακή δομή, η οποία έχει επονομαστεί «πυλώνες της δημιουργίας» από τους επιστήμονες. Για αρχή να πούμε πως αυτή τη στιγμή, αν μπορούσαμε να ταξιδέψουμε ως εκεί, θα βλέπαμε πως οι πυλώνες της δημιουργίας δεν υπάρχουν, καθώς ένα κοντινό άστρο έχει εκραγεί πριν 1-2 χιλιάδες χρόνια και πιθανότατα η έκρηξη έχει χαλάσει τη δομή αυτή. Επειδή, όμως, βρισκόμαστε 6.500 έτη φωτός μακριά, θα συνεχίσουμε να βλέπουμε τις στήλες της δημιουργίας για πολλές γενιές ακόμη!

Η οπτικοποίηση των πυλώνων έγινε μετατρέποντας τα δεδομένα του νεφελώματος σε επίπεδα, βάζοντάς τα στη σειρά και έπειτα γεμίζοντας ή, αν προτιμάτε, κάνοντας τρισδιάστατη «ψηφιακή γλυπτική» έτσι ώστε το τελικό αποτέλεσμα να αντιστοιχεί ακριβώς με τα δεδομένα που φτάνουν στα μάτια μας – μέσω των τηλεσκοπίων – από τη δική μας οπτική γωνία. Τη συνέχεια ανέλαβαν πανίσχυροι υπολογιστές, οι οποίοι μετέτρεψαν τα δεδομένα αυτά σε εικόνα και κίνηση. Στις φωτογραφίες που ακολουθούν, μπορείς να δεις μερικά από τα στάδια της δημιουργίας του βίντεο που υπάρχει πιο πάνω.